Pomianów Dolny - Historia Naszej Wsi
Sołectwo
Pomianów Dolny utworzone jest z trzech miejscowości obecnie nazywanych
„przysiółkami” Golina, Pomianów Dolny, Rostków. Do 1945 roku, a także krótko po
wojnie te trzy miejscowości funkcjonowały oddzielnie i dopiero zasiedlenie wsi
polskimi osadnikami doprowadziło do połączenia wsi. Rozważając dzieje Pomianowa
Dolnego trzeba jednak osobno traktować te miejscowości, bo też różne były ich
losy. O osadnictwie prehistorycznym niczego pewnego nie wiadomo. Można
przypuszczać, że najwcześniej zamieszkiwana była dzisiejsza Golina, jako
przyrzeczna osada rodowa. Mieszkańcy tej osady, która znajdowała się na
wzgórzu, na zachód od obecnej wsi, w widłach potoków spływających do Młynówki,
a wtedy bezpośrednio do Nysy Kłodzkiej, trudnili się rybołówstwem, bartnictwem i myślistwem. Tereny zajmowane
przez wieś Pomianów Dolny i Jesienną nie nadawały się na trwałe osadnictwo z
uwagi na niskie położenie i częste zalewy wodą. Naturalna gospodarka
utrzymywała się długo z uwagi na zasobność lasów i rzeki w łatwe do zdobycia
pożywienie. Wcześnie też musiało nastąpić przekształcenie się w osadę trwałą o
charakterze rolniczym. Bardzo dobre ziemie, żyzne mady nad Nysą Kłodzką
sprawiły, że można było bardzo długo uprawiać te same kawałki ziemi, bez
odłogowania i nawożenia obornikiem. Ten fakt potwierdza nazwa wsi - Golina
wywodząca się od „GOŁA”. Historycy niemieccy słowiańską nazwę : ,,GOLA” zachowali
przez wieki i dopiero we współczesności zmieniono nazwę na „ GOLENDORF”. W
tradycji polskiej nazwy „Goła”, „Golina”, „Goleniów” wywodzą się od określenia
żyznych gleb, uprawianych „na goło”- czyli bez zastosowania obornika dla użyźniania.
Wszelkie osadnictwo, jakie istniało w okolicy Otmuchowa, zniknęło w kwietniu
1241r., gdy to wojska mongolskie po stoczonej bitwie pod Legnicą, w której
rozbiły siły polskie, pod Otmuchowem obozowały przez dwa tygodnie. Autor księgi
henrykowskiej podaje, że od Henrykowa do Nysy pozostało wielkie pustkowie.
Ponowna lokacja wsi, już jako kmiecej(włościańskiej), nastąpiła w XIV wieku,
gdy lokowano wieś Pomianów Dolny. Nowa lokacja Goliny, nie zmieniła jej
charakteru, choć zmieniła miejsce, o kilkaset metrów na południowy wschód.
Golina nie wykorzystała szansy jaką stwarzał przebiegający w jej bezpośrednim
sąsiedztwie lokalny, ale ważny, szlak handlowy z Nysy, przez Otmuchów, do
Kamieńca i dalej do Barda i Kłodzka. Osada wyraźnie od szlaku się oddaliła co również
zaświadcza, że nie była wsią rycerską, którą miał kto bronić przed, różnymi
podróżnymi. Decyzje o nowej lokalizacji przyśpieszyło także założenie miasta
Paczkowa (1254r), dającego rynek zbytu na produkty rolne. Wprawdzie konkurencją
była tu Kattendorff, wieś założona na lewym brzegu Nysy pomiędzy Paczkowem a
Goliną, ale nękana częstymi powodziami, w połowie XV wieku, przez powódź
zniesiona została wraz z innymi wioskami leżącymi na terenach obecnie
zajmowanych pod eksploatację żwiru pod Paczkowem. Na długie wieki Golina
istniała dla Paczkowa i z Paczkowem dzieliła wzloty i upadki. Wieś Pomianów
Dolny powstała jako wieś rycerska na prawie polskim. Należała, jak wynika z
nazwy, do rycerza z rodu Pomianów. Ród pojawia się, w legendach herbowych, w
czasach Władysława Wysokiego - protoplasty Piastów Śląskich. Ich godło - żubrza
głowa przeszyta na skos mieczem ma związek (być może) z późniejszym
przedstawicielem rodu Pomianów, biskupem wrocławskim Janem Pellą (Pełką),
wymienianym przy akcie unii horodelskiej, gdzie adoptował do herbu, nieznanego
z nazwiska, przedstawiciela szlachty litewskiej. Trzeba wyjaśnić, że wsie
Golina, Pomianów Dolny, Jesienna, to wsie graniczące z utworzonym przez księcia
Władysława Wysokiego tzw. Księstwem Biskupim, nyskootmuchowskim okręgiem,
nadanym dla utrzymania biskupstwa wrocławskiego. Zresztą i tak później (2
stycznia 1416r.), książęta ziębiccy, Jan i Henryk, sprzedali biskupowi
wrocławskiemu Wenzlowi (Wiencławowi) wymienione wsie wraz z sąsiednimi:
Pomianów Górny, Mrokocim, Doboszowice, Lubnów, Goleniów, i Kattersdorf.
Pierwsze wzmiankowanie o Pomianowie pojawia się w 1260r., bez pewności jednakże,
czy odnosi się do Pomianowa Dolnego, czy leżącego ok.5 km, na zachód, Pomianowa
Górnego. Trzeba zaznaczyć, że klucz dóbr: Pomianów Górny, Mrokocim, Pomianów
Dolny, utrzymywał się przez wieki w jednej całości, a okresowo dochodziły
jeszcze majątki w Chałupkach i Doboszowicach. W okresie wojen husyckich
(1425-1435), wsie ucierpiały pod względem majątkowym. Nie było raczej
prześladowania ludności wiejskiej, która generalnie ruch husycki popierała.
